Pozostałości dawnego górnictwa

jako cenne zimowiska nietoperzy cz. II

Podziemna trasa turystyczna w jednej ze sztolni dawnej kopalni uranu w Kletnie pokazuje jak kiedyś prowadzono prace górnicze. Kopalnia działała zaledwie 5 lat, do lat 50.-tych XX w. Nikt wówczas nie przypuszczał, że w kopalni zamieszkają nietoperze. Zwierzęta te stosunkowo szybko odnajdują i zasiedlają nowe zimowiska, jeśli ich mikroklimat pozwala na bezpieczne przetrwanie zimy. Hibernakula nietoperzy charakteryzują się najczęściej stabilną temperaturą (około kilku stopni C) i wysoką wilgotnością względną powietrza. Gatunki zimnolubne, w przeciwieństwie do ciepłolubnych, zimują w chłodniejszych zimowiskach i bliżej otworu wyjściowego. Ich hibernacje jest krótsza i trwa od listopada do początku marca. Zimnolubne są np. gacki brunatne i mopki. Ciepłolubne gatunki, takie jak np. podkowce małe, nocki orzęsione i nocki duże, śpią dłużej, od października do kwietnia. Każda zmiana mikroklimatu podziemi powoduje zmianę składu gatunkowego zimującej populacji. Zmiany te mogą być spowodowane niewłaściwym zamknięciem otworu wlotowego (np. lite drzwi ograniczające przepływ powietrza), zmianami kubatury sztolni, osuszeniem, itp. W celu ochrony zimujących nietoperzy, wiele ich zimowisk jest zabezpieczonych specjalnymi kratami, które umożliwiają swobodny wlot nietoperzom i zachowują mikroklimat panujący w podziemiach. Zabezpieczenia najczęściej są otwierane na okres letni. Odległość pomiędzy pionowymi elementami w kratach powinna wynosić minimalnie 50 cm (rozpiętość skrzydeł jednego z największych gatunków: nocka dużego), a pomiędzy poziomymi 15 cm. Odległości te mogą być zachowane w całej kracie lub tylko w określonych jej fragmentach (np. w górnej części). W szczególnie cennych i dużych hibernakulach postuluje się zamykanie tras turystycznych w okresie od listopada do marca. Szczególną ostrożność należy zachować przy zabezpieczaniu zimowisk, które jednocześnie pełnią funkcje stanowisk godowych. W takim przypadku kraty mogą odstraszać aktywne nietoperze i wpływać na ich zachowania. Zalecane jest wówczas zastosowanie innych rozwiązań, np. ogrodzenie terenu wokół sztolni lub jaskini.